Veel mensen hebben vragen over de vaccins. Dat is goed te begrijpen. Je hoort ook zoveel meningen. Soms is de informatie ook niet duidelijk.
In samenwerking met Belgisch Regeringscommissariaat Corona maakten we onderstaand overzicht. Hier geven we antwoorden op de meest voorkomende vragen. We gebruiken alleen feiten over de vaccins.
Hier kan je per vraag een uitgebreider antwoord lezen:
– HOE WERKT HET? –
Sterke bescherming? Door het vaccin maakt je lichaam veel antistoffen. Die zullen het corona-virus direct doden als je besmet wordt. Klik hier om verder te lezen
Virus in vaccin? Je kan niet besmet worden met het corona-virus door het vaccin. Er zit geen levend corona-virus in de spuit. Klik hier om verder te lezen
De bestanddelen van de vaccins zijn te vinden in de bijsluiters. De bijsluiters vind je hier. Er zit geen gelatine of kippeneiwit in de vaccins, en al helemaal geen aluminium of kwik.
Effect op lange termijn? Een mRNA-vaccin verandert DNA niet. DNA zit beschermd in de kern van cellen. mRNA zorgt voor antistoffen. mRNA verdwijnt al na een paar uur uit je lichaam. Klik hier om verder te lezen
Een vaccin wordt alleen goedgekeurd als de kwaliteit, de doeltreffendheid én de veiligheid voldoende zijn aangetoond. Daarom zijn de klinische studies zo belangrijk. In de laatste fase (fase 3) wordt het vaccin op grote groepen mensen getest, vaak op tienduizenden mensen. Bij het coronavaccin zijn dit er zelfs veel meer dan bij andere vaccins, zo tussen de 20.000 en 60.000 mensen (waarvan de helft het kandidaat-vaccin krijgt en de andere helft een placebo). Dankzij die studies zien we of én welke mogelijke bijwerkingen er kunnen optreden. De meeste bijwerkingen worden binnen 6 weken na vaccinatie zichtbaar. Die worden dan tijdens de klinische studies opgepikt.
De kans op ernstige bijwerkingen nadat het vaccin is goedgekeurd, is dus klein. Toch kunnen we het nooit helemaal uitsluiten. Dit geldt niet alleen voor het coronavaccin, maar voor alle vaccins en medicijnen. Daarom houden we, ook na goedkeuring, het vaccin goed in de gaten. Voor het coronavaccin is er zelfs een speciaal bewakingssysteem opgezet om de veiligheid van de coronavaccins in de gaten te houden. Zo kunnen we snel ingrijpen als dit nodig is.
mRNA-vaccins worden intramusculair toegediend en het mRNA wordt door een aantal menselijke cellen opgenomen. Het mRNA dringt de celkern niet binnen en zal dus niet in contact kunnen komen met het menselijk DNA. Het mRNA is een leescode voor de productie van een eiwit, het S-eiwit. De menselijke cel is in staat om die leescode te ontcijferen en heeft hiervoor geen tussenkomst van haar DNA nodig. Na ontcijferen zal de menselijke cel het S-eiwit produceren, zodat ons afweersysteem in staat is om specifiek tegen het S-eiwit antilichamen te vormen. Het mRNA verdwijnt al na een paar uur uit ons lichaam. bron: https://www.laatjevaccineren.be/veelgestelde-vragen
– IS HET VEILIG? –
Snel en toch veilig? Er was al veel kennis en er is hard gewerkt. Overal kreeg corona voorrang. Zo kwamen de vaccins er snel. Ze zijn streng getest en goedgekeurd. Ze zijn veilig. Klik hier om verder te lezen
De snelheid van ontwikkeling van de COVID-19 vaccins wordt vooral bepaald door de mate waarin alle activiteiten voorrang hebben gekregen: vanaf de ontwikkeling, tot de adviezen van de Ethische Commissie of regelgevende overheden, en tot de uitvoering van de vaccinatiestudies in de onderzoekscentra in de verschillende landen. Door telkens voorrang te geven aan de COVID-19 studies worden er heel wat jaren gewonnen, zonder daarom de kwaliteit van de studies of de veiligheid van de vaccins in het gedrang te brengen.
Alle regelgevende beslissingen met betrekking tot de toelating van vaccins worden onderbouwd door grondige tests, die voldoende robuuste gegevens opleveren om de patiëntveiligheid, de kwaliteit en de doeltreffendheid van het vaccin te waarborgen. Dat is nu niet anders. De wetenschappelijke deskundigen die vaccins evalueren, kijken altijd heel zorgvuldig naar de voordelen en eventuele risico’s, met name omdat vaccins aan gezonde mensen worden toegediend. Elk lot vaccins wordt ook voortdurend gecontroleerd om ervoor te zorgen dat het veilig en doeltreffend blijft. Lees meer over het ontwikkelen en testen van coronavaccins
Even vruchtbaar? Er is geen bewijs dat het vaccin effect heeft op de vruchtbaarheid. Niet voor mannen en niet voor vrouwen. Klik hier om verder te lezen
Vrouwen
Wanneer je COVID-19 doormaakt of gevaccineerd wordt, ontwikkel je antistoffen tegen de uitsteekseltjes van het coronavirus. Er is amper een overeenkomst tussen het eiwit van die uitsteekseltjes en een eiwit dat een rol speelt in de vorming van de placenta bij een prille zwangerschap (syncytine-1).
Die overeenkomst is echter te klein om ook maar enig effect te hebben op de placenta. Mocht dat wel zo zijn, dan zouden ook banale coronavirussen, die verkoudheden veroorzaken, de vruchtbaarheid aantasten, want alle coronavirussen hebben diezelfde minimale overeenkomst. En dit wordt helemaal niet waargenomen. Er is dus geen reden tot ongerustheid.
Mannen
Er is geen enkele aanwijzing dat de coronavaccinatie een invloed heeft op de mannelijke vruchtbaarheid. Dat wordt ook niet verwacht. Dierproeven tonen alvast geen impact op de vruchtbaarheid of de spermakwaliteit. Opvolgstudies bij gevaccineerde mannen zullen dit op korte termijn zo goed als zeker bevestigen.
Veilig zwanger? Er is nieuw onderzoek. Er is geen gevaar als je zwanger bent. Ook niet voor jouw baby. Klik hier om verder te lezen
Volgens de Hoge Gezondheidsraad is het veilig voor zwangere vrouwen om zich te laten vaccineren zowel met het vaccin van Pfizer, Moderna als dat van AstraZeneca. Het gaat immers telkens om niet-levende vaccins: Vaccinatie als je zwanger bent, is vooral aangewezen als je een hoger risico loopt om besmet te worden met het coronavirus, bijvoorbeeld als je – in de zorgsector werkt; – een hoger risico loopt op een ernstige vorm van COVID-19 wegens bepaalde onderliggende aandoeningen.
Wil je zwanger worden, dan kan je ook gevaccineerd worden. Als je na de eerste vaccinatie zwanger raakt, zal de tweede dosis worden toegediend afhankelijk van jouw specifieke situatie en afhankelijk van het vaccin, of na de bevalling.
COVID-19-vaccinatie is in geen geval een reden om een zwangerschap af te breken.
Borstvoeding? Je moet de borstvoeding niet stoppen. De vaccins zijn veilig. Ze bevatten geen levend corona-virus. Ze worden ook snel afgebroken in het lichaam van de vrouw. Klik hier om verder te lezen
Als je borstvoeding geeft, mag je je laten vaccineren tegen COVID-19. Je moet de borstvoeding niet onderbreken. Hoewel er geen wetenschappelijke studies zijn over de veiligheid van deze vaccins voor de zogende baby gaat men ervan uit dat deze vaccins veilig zijn omdat ze geen levend virus bevatten en omdat de vaccinonderdelen zeer snel afgebroken worden in het lichaam van de vrouw.
Voor iedereen? Ook gezonde mensen kunnen besmet worden en anderen besmetten. Iedereen kan een vaccin krijgen. Ook wie chronisch ziek is. Voel je je ziek? Stel dan je vaccin uit. Klik hier om verder te lezen
Hoewel geen enkele medische handeling volledig vrij is van risico of ongemak, heeft vaccinatie veel meer voordelen dan nadelen. Ook als je niet tot een risicogroep behoort is je laten vaccineren het beste plan.
Minder risico op ernstige ziekte door COVID-19. Een besmetting met COVID-19 kan erg gevaarlijk zijn, sommige mensen hebben zelfs intensieve zorg nodig.Ook gezonde, jonge mensen kunnen ernstig ziek worden van het virus en langdurige klachten oplopen, zoals longschade of een lange periode van vermoeidheid. Coronavaccinatie beschermt je voor 100% tegen ernstige vormen van COVID-19. Lees meer over de werkzaamheid van de vaccins.
Je bent minder besmettelijk. De eerste gegevens wijzen op een verminderde virale lading bij gevaccineerden wanneer ze met COVID-19 in aanraking komen. Ben je gevaccineerd en kom je met het virus in contact, dan ben je niet alleen zelf beter beschermd, maar zal ook je virale lading lager zijn dan als je niet gevaccineerd bent. Dat betekent dat je minder snel andere mensen kan besmetten.
Je helpt de verspreiding van het virus (en mogelijke varianten) tegen te gaan. Voor een optimale doeltreffendheid van het vaccin bij de bevolking en het ontstaan van groepsimmuniteit, zou minstens 70% à 80% van de Belgen zich moeten laten vaccineren. Groepsimmuniteit wil zeggen dat een voldoende grote groep mensen weerstand heeft opgebouwd tegen het virus, waardoor het niet meer of nog maar zeer moeilijk kan circuleren. Zo zal het virus geen kans meer krijgen om zich massaal te verspreiden en een ernstige epidemie te veroorzaken met bijhorende lockdown maatregelen. En hoe sneller de vaccinatiegraad stijgt, hoe sneller ook de maatregelen versoepeld kunnen worden. Bovendien kan het virus zich bij groepsimmuniteit niet blijven vermenigvuldigen, waardoor nieuwe varianten minder kans krijgen.
Je beschermt kwetsbare mensen die niet gevaccineerd kunnen worden. Als er voldoende mensen gevaccineerd zijn, zal degroepsimmuniteit ook de personen beschermen die niet gevaccineerd kunnen of mogen worden zoalskankerpatiënten in acute behandeling of mensen met een ernstige allergische voorgeschiedenis op vaccins (type anafylactische reactie).
Alleen voor deze mensen is vaccinatie tegen COVID-19 niet aangewezen:
mensen met een verleden van anafylactische shock op één van de bestanddelen van het vaccin
mensen met een allergie voor bestanddelen van het vaccin
Het kan ook nodig zijn je vaccinatie tijdelijk even uit te stellen. De nadelen van COVID-19-vaccinatie wegen niet op tegen de voordelen van vaccinatie. Je kan even na de vaccinatie last krijgen van bijwerkingen. Die klachten verdwijnen spontaan na enkele dagen. Je mag hiervoor paracetamol innemen.
Allergie
op zich is geen contra-indicatie voor vaccinatie. Heb je ooit een onmiddellijke of ernstige allergische reactie gehad na een vorig vaccin of je had na inname van een geneesmiddel dringende medische zorg nodig? Bespreek dit dan zeker met je arts.
Je krijgt beter geen vaccinatie als je ernstige allergische reacties (bv. anafylactische reacties) hebt ontwikkeld op één van de bestanddelen van het vaccin. Je arts kan de richtlijnen raadplegen op de website van de Hoge Gezondheidsraad.
De vaccins zelf bevatten geen bewaarmiddelen. Het dopje van het flacon van de vaccins bestaat niet uit latex. Mensen met een latexallergie mogen dus gerust het vaccin toegediend krijgen.
Ben je acuut ziek – bv. door een besmetting met het coronavirus – dan laat je je beter niet vaccineren. Stel je vaccinatie beter uit tot 14 dagen na genezing.
Ben je besmet met het coronavirus, ook al heb je geen klachten? Ook dan stel je de vaccinatie beter uit tot 14 dagen na de afname van je positieve coronatest.
Heb je een ernstige of langdurige ziekte, dan is vaccinatie tegen COVID-19 sterk aanbevolen om je te beschermen tegen ernstige complicaties als gevolg van COVID-19. Een chronische aandoening vormt geen contra-indicatie voor de COVID-19-vaccinatie.
Bij koorts boven 38°C wordt vaccinatie (ook met andere vaccins) uitgesteld totdat de koorts afgenomen is.
Iedereen beschermen? Sommige mensen mogen geen vaccin krijgen. Omdat ze te jong zijn. Of een behandeling krijgen. We beschermen hen door de verspreiding te stoppen. Dat doen we door de vaccins.
Ook als ik al besmet was? Als je besmet was, maakte je al antistoffen. Maar misschien niet genoeg om beschermd te zijn. Door het vaccin maak je veel meer antistoffen. Klik hier om verder te lezen
Omdat de bescherming na het doormaken van COVID-19 enkele maanden duurt en er ondertussen herinfecties vastgesteld zijn geweest, zal vaccinatie aan mensen die COVID-19 hebben doorgemaakt aangeboden worden. Men verwacht dat de bescherming na vaccinatie langer zal duren dan na het doormaken van de ziekte. Dit wordt momenteel nog verder onderzocht. Bovendien bieden de vaccins een bredere bescherming tegen bepaalde varianten dan de oorspronkelijke infectie.
Halal en koosjer? De vaccins zijn halal en koosjer. Dat zeggen de geestelijke leiders. Vaccins zijn geen voeding, je eet ze ook niet op. Vaccinatie kan dus ook tijdens de vasten. Klik hier om verder te lezen
De momenteel goedgekeurde vaccins tegen COVID-19 (Pfizer, Moderna, AstraZeneca en Johnson&Johnson) bevatten geen gelatine. In veel vaccins zit wel gelatine, een eiwit dat uit varkensafval wordt gehaald. Zowel voor moslims als voor joden is varkensvlees verboden, maar beide geloofsovertuigingen staan de vaccins toch toe. Voor moslims omdat de gelatine bewerkt is, en dus als zuiver kan beschouwd worden. Voor joden omdat vaccins niet via de mond worden ingenomen.
Bijwerkingen? Je reageert op het vaccin. Je maakt antistoffen. Soms krijg je: koorts, vermoeidheid, hoofdpijn of een rode zwelling rond de inspuiting. Dat gaat vanzelf over. Een pijnstiller kan helpen. Klik hier om verder te lezen
We noteren zoals bij andere vaccinaties lokale en algemene nevenwerkingen. Die nemen licht toe na toediening van de tweede vaccindosis en verdwijnen binnen 48u vanzelf. Het gaat om pijn, roodheid, spierstijfheid op de plaats van injectie, en bij sommigen wat koorts, vermoeidheid, hoofdpijn en misselijkheid. De nevenwerkingen reageren goed op inname van paracetamol.
Wanneer beschermd? De meeste vaccins bestaan uit 2 spuiten. Tussen de 2 spuiten zitten enkele weken. Je bent pas maximaal beschermd 2 tot 4 weken na de laatste spuit. Klik hier om verder te lezen
Na vaccinatie duurt het 10 tot 14 dagen vooraleer je lichaam antistoffen begint aan te maken. Als je dus in die periode blootgesteld wordt aan het virus, is je afweer nog niet voldoende gestimuleerd door het vaccin en kan je nog besmet raken. Twee weken na de eerste vaccinatie bedraagt de werkzaamheid ongeveer 90%, en dit neemt na de tweede vaccinatie toe tot 95%. Ondertussen is het heel belangrijk dat je de beschermingsmaatregelen blijft respecteren (afstand houden, mondmasker dragen, handen wassen, kamer voldoende verluchten, enz).
Ook bij wie volledig gevaccineerd is het volgen van de maatregelen nog steeds erg belangrijk. Het zal immers nog een tijdje duren alvorens voldoende mensen zijn gevaccineerd zodat groepsimmuniteit wordt bereikt.
Net zoals andere vaccins biedt het COVID-19-vaccin geen 100% bescherming, ook niet na 2 dosissen.
Omdat we niet nagaan of je op het moment van vaccinatie drager bent van het virus, kan het zijn dat je al besmet was op moment van de vaccinatie en kort na de eerste vaccinatie COVID-19 positief wordt en eventueel ziek wordt. Dat komt dan omdat je op het moment van de vaccinatie nog in incubatietijd was.
Wanneer veilig? Pas als veel mensen beschermd zijn, stopt de verspreiding. Blijf ondertussen voorzichtig: hou afstand, draag mondmasker, was handen, ontmoet mensen buiten en verlucht kamers. Klik hier om verder te lezen
ook nadat je gevaccineerd bent, is het belangrijk om de coronamaatregelen te blijven opvolgen. Pas als meer dan 70 à 80% van de bevolking is gevaccineerd, zullen we weer controle hebben over het virus en de verspreiding ervan. Als de druk op het gezondheidszorgsysteem vermindert, zullen een aantal versoepelingen mogelijk zijn. Maar momenteel moet je dus de coronamaatregelen blijven volgen, zowel voor je eigen veiligheid als die van de anderen.
Hoe lang beschermd? We weten nog niet hoe lang een vaccin je beschermt. Mutaties van het virus worden goed opgevolgd. Indien nodig worden vaccins aangepast. Klik hier om verder te lezen
Sommige vaccins beschermen je je hele leven lang, andere moet je om de zoveel jaar opnieuw herhalen. Hoe lang de coronavaccins je precies beschermen, is nog niet gekend. Momenteel wordt de beschermingsduur verder opgevolgd in de klinische studies van gevaccineerde vrijwilligers.
Virussen muteren constant. Dat wil zeggen dat een deel van het genetische materiaal in het virus verandert. Dat gebeurt aan verschillende snelheden voor verschillende virussen. Mutaties hebben niet noodzakelijkerwijs een invloed op hoe goed het vaccin tegen het virus werkt. Voor de variant bijvoorbeeld die in het Verenigd Koninkrijk momenteel ernstige proporties aanneemt en zich ondertussen ook al in heel wat andere landen verspreidt, tonen de eerste gegevens met de vaccins van Pfizer, Moderna en AstraZeneca dat de vaccin-geïnduceerde antistoffen de variant kunnen neutraliseren. Voor de Zuid-Afrikaanse variant scoren de 3 vaccins minder wat betreft werkzaamheid. Dit wordt verder onderzocht.
Sommige vaccins blijven vele jaren na hun ontwikkeling werkzaam en bieden langdurige bescherming, zoals vaccins tegen mazelen of rubella. Aan de andere kant veranderen virusstammen voor ziekten zoals griep zo vaak en in die mate dat de vaccinsamenstelling jaarlijks moet worden bijgewerkt om werkzaam te zijn.
De wetenschappelijke gemeenschap en toezichthouders zullen controleren of het coronavirus in de loop van de tijd verandert en of de vaccins mensen kunnen beschermen tegen infectie met nieuwe varianten.
Je kan het overzicht hier downloaden als PDF.